Eenzaam?[1]
Afbeelding geleend van deschrijfschool.be
‘Is het niet eenzaam, dat schrijven?’ vragen mensen soms. ‘Ik zou het niet kunnen, hele dagen alleen achter die computer.’
Meestal schiet ik dan in de lach. Eenzaam? Alleen? Niets is minder waar. In mijn hoofd verdringen de personages zich en vragen ze om aandacht. Martijn is hopeloos verliefd op Silke, waarom lukt het niet tussen die twee? Hoe moet het met Ernesto, mijn Cubaan, redt hij het in Nederland? Wat drijft Lara om met haar ex, Javi, in zee te gaan? Hoe komen Amber en Karlijn nader tot elkaar? En waarom wil Kimberley geen tweede viool spelen? Zomaar wat personages uit mijn verhalen van de afgelopen jaren, met hun vragen en dilemma’s.
Hoe ontstaan personages?
Er zijn veel manieren om personages te creëren.
Internet biedt een schatkist aan oefeningen, je vindt ze bijvoorbeeld bij Schrijvenonline.
Personages kunnen lijken op je baas, je
buurvrouw of een leraar van jaren geleden.
Ze kunnen ook uit je eigen fantasie ontstaan. Personages kunnen vreemde
afwijkingen hebben, of redelijk geslaagd meedraaien in de maatschappij. Als ze
maar een allesverzengende drijfveer hebben.
Sommige schrijvers werken van tevoren complete biografieën uit, bij anderen
ontstaan de personages tijdens het schrijven. Daar kunnen allerlei varianten
tussen zitten. Mijn eigen werkwijze houdt het midden
tussen schrijvenderwijs ontdekken hoe mijn karakters in elkaar zitten
en vooraf karaktereigenschappen bedenken, waarbij ik soms kijk naar (een
combinatie van) sterrenbeelden, enneagramtypes en psychologische
karakterindelingen.
Intuïtie?
Het is een meisje. Een jonge vrouw, nog zonder naam.
Wel weet ik dat ze iets traumatisch heeft meegemaakt en terug gaat naar de plek
waar dat is gebeurd. Met die wetenschap word ik op een ochtend wakker. Deze
vrouw zal een grote rol spelen in het nieuwe verhaal dat ik voor ogen heb. Ik
zie haar voor me; ze is donker, met groene, katachtige ogen. Op straat, op
terrasjes of in een bioscoop kijk ik net iets alerter om me heen. Ik zie types
die op haar lijken. Soms hoor ik een uitspraak die van haar zou kunnen zijn.
Gaandeweg krijgt ze meer vlees op haar botten. Ik ontdek welke opleiding ze
heeft gedaan, wie haar vriendinnen zijn en wat haar trauma is.
Lastige type’s
Het is niet altijd zo eenvoudig. Haar tegenspeler, een
makelaar in het oosten van het land, kost me aanvankelijk meer moeite. Een man,
halverwege de dertig. Ook hij heeft nog geen naam, al weet ik wel hoe hij mijn
hoofdpersoon heeft leren kennen en heb ik zelfs al een vermoeden van hoe zijn
verhaallijn eindigt.
Ik begin nog niet met het echte schrijfwerk. Er zijn meer mensen die een rol
spelen in dit verhaal. Twee vriendinnen van dit meisje, bijvoorbeeld. Heeft ze
nog ouders, broers, zussen, en zo ja, komen die in het verhaal voor? Personages
hebben vaak een veel kleinere sociale cirkel dan echte mensen, het is
ondoenlijk iedere buurvrouw, opa of tante op te voeren als ze verder geen rol
spelen in het verhaal. Ook de makelaar heeft een gezin. In hoeverre spelen zij
een rol? Ik ben er nog niet uit.
Een beetje van jezelf…
‘Je schrijft toch vooral over jezelf.’ Ook dat is een
opmerking die ik vaak hoor. Waarschijnlijk zit in ieder personage dat ik bedenk
wel een stukje van mezelf. Alles wat ik schrijf, heb ik tenslotte zelf bedacht.
Maar schrijven biedt óók de mogelijkheid om in de huid van iemand anders te
kruipen – iemand die anders denkt, anders leeft, anders reageert. Zo kan ik
andere levens leven dan het mijne.
Drukte
Als ze er eenmaal zijn, laten de personages zich niet zomaar
wegduwen. Niet alleen tijdens mijn schrijfuren, ook in mijn dagelijks leven
zitten ze in mijn hoofd. Als ik in mijn persoonlijke leven geconfronteerd wordt
met een vervelende buurman, vraag ik me af hoe Lara daarop zou reageren. En op
een dansavond zie ik ineens Silke op de dansvloer.
Met Martijn, Silke en Ernesto is het overigens goed gekomen. Net als met Amber, Karlijn en Lara (Kimberley is een ander verhaal, als je dat wil weten zou je ‘Buitenzus’ kunnen lezen). Deze personages hebben hun vorm hebben gekregen in afgeronde verhalen. Ik heb ze losgelaten en ga verder met mijn onbekende, donkerharige vrouw met kattenogen. Misschien heet ze wel Jody…
